Jak uniknąć otyłości, cukrzycy i chorób serca Niektórzy twierdzą, że należy odżywiać się tak samo jak nasi przodkowie. Dowiedz się, co oznacza dieta paleo i czy każdy może jej przestrzegać.
Choć boom na paleo już się skończył, nadal jest to popularny plan żywieniowy. Ma ona najciekawsze pochodzenie spośród wszystkich diet. Jej koncepcja nawiązuje do hipotezy, że nasze ciała zbyt wolno przystosowują się do nowych nawyków żywieniowych. Dzieje się tak z każdym stuleciem. Dieta ta zakłada, że nasz układ pokarmowy nie miał wystarczająco dużo czasu, aby przystosować się do produktów zbożowych, które nie były dostępne w czasach, gdy człowiek prowadził myśliwski tryb życia. Potwierdza to obecność w zbożach lektyn, glutenu i kwasu fitynowego, które mogą być szkodliwe dla człowieka. Zwolennicy paleo zwracają również uwagę na niebezpieczeństwa związane z żywnością przetworzoną, która znacznie odbiega od diety naszych przodków. Obecna dieta doprowadziła do wzrostu zachorowań na nadciśnienie, cukrzycę i otyłość. Czy dieta paleo jest realnym rozwiązaniem dla diety „zachodniej”? A może tylko niektóre z jej postulatów są warte rozważenia?
Pochodzenie diety paleolitycznej
Uważa się, że okres paleolitu rozpoczął się 2,5 miliona lat temu. To właśnie wtedy pierwsi przedstawiciele gatunku Homo sapiens potrafili wytwarzać kamienne narzędzia. Paleolit to najdłuższy okres w historii ludzkości. Zakończył się około 10 tysięcy lat temu, kiedy ludzie zaczęli hodować zwierzęta i uprawiać rośliny na dużą skalę. Człowiek współczesny, Homo sapiens, powstał około 250 000 lat temu. Jego genom nie różnił się znacząco od genomu współczesnych ludzi. U podstaw zasadności i skuteczności diety paleo leży fakt, że mimo wielu zmian w stylu życia nasze ciała jeszcze się do nich nie przystosowały. Nasze biologiczne przystosowanie do trybu łowcy-zbieracza jest nadal normą. Istnieją wyjątki od tej hipotezy. Niektórzy ludzie, także ci żyjący obecnie w Europie, mają zdolność utrzymywania aktywności laktazy – enzymu rozkładającego cukier mleczny – dzięki zwiększonej hodowli zwierząt pastewnych. Społeczności, które mogły wykorzystywać mleko jako dodatkowe źródło pożywienia, miały większe szanse na przetrwanie. Pomimo pewnych ulepszeń biologicznych, ludzie nadal nie są przystosowani do współczesnych nawyków żywieniowych, które w ciągu ostatniego stulecia uległy drastycznym zmianom. Zwolennicy paleo twierdzą, że to właśnie niezdolność człowieka do przystosowania się do tak szybkich zmian jest przyczyną tak wielu chorób, w tym chorób cywilizacyjnych. Głównymi przyczynami zgonów w krajach zachodnich są otyłość, cukrzyca typu II i choroby układu krążenia. Są one jednak prawie nierozpoznane we współczesnym społeczeństwie, które stosuje podobną dietę jak nasi przodkowie.
Jak zapewnić sobie witaminę B12 na diecie wegańskiej? – dowiedz się więcej na https://sferafit.pl/a,aawr
Założenia diety paleo
Wiele osób błędnie pojmuje zwyczaje żywieniowe naszych przodków ze względu na długi okres czasu, jaki upłynął między faktycznym stosowaniem diety paleolitycznej a badaniami nad nią. Choć trudno jest dokładnie określić zasady, na których opiera się dieta paleolityczna, wielu badaczy zgadza się, że istnieją pewne wspólne zasady. Dieta ta była bardzo uboga w przetworzoną żywność i w przeciwieństwie do współczesnej diety nie zawierała nabiału, zbóż ani produktów pochodzących z innych stref klimatycznych niż ta, w której znajduje się społeczeństwo. Wbrew powszechnemu przekonaniu dieta paleolityczna opierała się głównie na produktach roślinnych.
W skład pierwotnej diety paleolitycznej wchodziły następujące produkty:
- Głównym źródłem błonnika i węglowodanów w diecie paleo były warzywa, owoce, kłącza dzikich roślin, miód i warzywa. Należy zauważyć, że ówczesne rośliny zawierały więcej składników bioaktywnych, a mniej węglowodanów. Miód był tylko sporadycznym dodatkiem do diety paleo.
- Orzechy, nasiona i pestki były łatwe do znalezienia i stanowiły dobre źródło białka.
- Mięso i inne części zwierząt łownych – produkty mięsne podawano jako sporadyczne źródło pożywienia. Mięso paleolityczne było również mniej tłuste niż mięso współczesnych zwierząt hodowlanych i miało inny stosunek poszczególnych kwasów tłuszczowych (wyższy poziom olejów tłuszczowych jedno- i wielonienasyconych oraz niższy poziom olejów tłuszczowych nasyconych).
- Ryby i owoce morza – podobnie jak w przypadku mięsa, spożycie ryb w okresie paleolitu było ograniczone. Miały one również niską zawartość kalorii. Mimo że nie jadano ich codziennie, były dobrym źródłem białka, tłuszczu, witamin i minerałów.
Ważne jest, aby zakończyć dyskusję na temat diety paleo, zwracając uwagę na to, że trudno jest dziś odtworzyć jej dawne standardy. Wiele z tego, co ludzie jedli w tamtych czasach, zależało od ich umiejętności łowieckich i dostępności żywności w danym regionie. Należy również wziąć pod uwagę jakość współczesnej żywności. Na przykład mięso hodowlane to nie to samo, co dzikie. Dzisiejsze próby wskrzeszenia diety paleo można obecnie nazwać „neopaleo”, która według moich założeń powinna opierać się na warzywach, owocach z upraw ekologicznych, mięsie dzikich zwierząt, orzechach, nasionach i rybach/żywności morskiej z najmniej zanieczyszczonych regionów. To wszystko utrudnia przestrzeganie diety paleo i motywuje do jej modyfikacji w świetle obecnych warunków.
Dieta paleo a aktywność fizyczna
Ze względu na niską zawartość węglowodanów, dieta paleo nie jest zalecana dla sportowców. Wykluczenie pokarmów zalecanych dla sportowców, takich jak zboża, może prowadzić do nieoptymalnego uzupełniania niedoborów. Jest to kluczowy element wspaniałego treningu. W sporcie zawodowym często spożywa się także węglowodany przetworzone, takie jak biały ryż, żele energetyczne czy batony energetyczne. Jest to coś, czego dieta paleo całkowicie zabrania. Dieta samuraja, która jest odmianą diety paleo, może oferować pewne korzyści w porównaniu z dietą paleo. Może ona poprawić wzrost tkanki mięśniowej i zwiększyć możliwości wysiłkowe podczas intensywnych sesji treningowych. Dieta ta jest oparta na zasadach paleo, ale dopuszcza pewne produkty zbożowe. Może to być lepsza opcja dla tych, którzy chcą podążać za trendem paleo. Dieta paleo wyklucza produkty mleczne i zwiększa ryzyko niedoborów wapnia. Ogranicza także liczbę produktów białkowych, które sportowiec może spożywać, co jest kolejnym powodem, by jej unikać.
Czy dieta paleolityczna to panaceum?
Do diety paleo można podejść na dwa sposoby. Jest ona zdrowsza niż tradycyjna dieta zachodnia i jest zalecana. Zrównoważona dieta zawierająca wszystkie nieprzetworzone produkty przyniesie tyle samo, jeśli nie więcej, korzyści. Największą zaletą diety paleo jest jej niski stopień przetworzenia, który powinien być przestrzegany we wszystkich planach dietetycznych. Spełnienie innych wymagań może być zbyt trudne lub nieracjonalne, ponieważ nie są one zgodne z ogólnymi wytycznymi dotyczącymi zbilansowanej diety. Dieta paleo nie jest odpowiedzią na wszystkie choroby XXI wieku. Dieta ta opiera się na żywności o niskim stopniu przetworzenia.
